Bài toán tư duy

Phát triển não bộ thông qua các bài toán tư duy hiện đang là vấn đề được các bậc phụ huynh có con em trong độ tuổi mầm non, tiểu học đặc biệt quan tâm và tìm kiếm. Học giỏi toán tư duy sẽ là nền tảng vững chắc để trẻ phát triển toàn diện cũng như học tốt các môn học khác. Thế nên, các bài tập về toán tư duy sau sẽ là các phương án hữu hiệu nhất mà các bậc phụ huynh có thể dạy con trẻ ngay tại nhà.

1. 10+ bài toán tư duy logic

Độ tuổi mầm non và tiểu học được cho là hai cấp học quan trọng nhất trong quá trình phát triển tư duy của trẻ. Vì thế để thúc đẩy sự phát triển toàn diện cho trẻ, các bậc phụ huynh có thể tìm cho con em mình các bài học tư duy thông qua các dạng bài toán đơn giản sau đây.

1.1. Bài toán tư duy cho trẻ mầm non

Bài tập 1: Tập đếm

Bài tập đếm cho các em học ở cấp học mầm non là những bài tập khá đơn giản. Thực tế, bé học ở cấp mầm non mới chỉ trong độ tuổi từ 3 đến 5 tuổi và phần nhiều chưa thành thạo việc nhận biết các con số. Chính vì vậy, đối với dạng bài tập này, phụ huynh chỉ nên cho các bé tập đếm số khoảng từ 1 đến 10.

Phụ huynh có thể dùng chính những đồ vật, dụng cụ quen thuộc trong gia đình như: đồ chơi, con vật, cây cối, bát, đũa… và yêu cầu bé tập đếm các đồ vật đó. Đây chính là những bài toán tư duy đơn giản, nhưng sẽ giúp các bé tư duy và ghi nhớ lâu, chính xác các con số cũng như tập đếm cơ bản để lên lớp cao hơn bé có thể ghép số nhanh nhạy hơn.

Dạy bé tập đếm

Bài tập 2: Bài toán điền các số theo thứ tự

Các bài toán điền số theo thứ tự cũng là một trong những dạng bài tập hữu ích cho các bé ở độ tuổi mầm non trong việc rèn luyện tư duy. Dạng bài tập này yêu cầu bé phải nhớ được các quy luật của dãy số, nghĩa là thứ tự các số từ bé đến lớn và từ lớn đến bé, số lẻ, số chẵn.

Các bậc phụ huynh có thể đưa ra các dạng bài toán tư duy khác nhau bằng cách đưa ra các con số đầu và yêu cầu bé điền tiếp các số còn lại theo thứ tự từ bé đến lớn hoặc từ lớn đến bé.

Dạy bé điền số theo thứ tự

Bài tập 3: Bài toán tư duy điền số còn thiếu vào ô trống

Bài toán điền số còn thiếu là một trong những bài toán tư duy logic phổ biến cho trẻ. Các bé làm bài tập ở dạng này sẽ cần đi tìm số đúng nhất và chọn. Các con số cần điền sẽ bị ẩn đi và yêu cầu các bé phải vận dụng nhiều khả năng như: quan sát, tư duy và ghi nhớ để giải bài

Phụ huynh có thể dạy bé bằng cách đưa ra các dãy số cũng theo thứ tự từ bé đến lớn hoặc ngược lại, hoặc số lẻ, số chẵn và yêu cầu bé điền vào ô còn thiếu.

Hướng dẫn bé điền số thích hợp vào ô trống

Bài tập 4: Bài toán so sánh nhiều hơn

Để hoàn thành dạng bài này, bé cần biết quan sát, nhìn nhận và đánh giá, so sánh xem vật nào nhiều hơn vật nào.

Phụ huynh có thể dùng các đồ vật xung quanh, quen thuộc như: hoa, hoa quả, đồ ăn, đồ chơi, các con vật và yêu cầu bé so sánh. Từ đó, bé có thể rút ra được số lượng và so sánh được các con số.

Bài toán so sánh nhiều hơn

Bài tập 5: Tập tính toán đơn giản

Đối với các bé trong độ tuổi mầm non thì chỉ nên dừng lại ở mức các phép toán cộng, trừ cơ bản. Các bé sẽ làm các phép tính, cộng trừ đơn giản bằng các cách học dễ hiểu, dễ nhớ.

Các bậc phụ huynh có thể dạy các bé thông qua các tình huống như: Mẹ có 10 cái kẹo, mẹ cho Bi 4 cái thì mẹ còn mấy cái? Hoặc áp dụng tương tự với phép cộng…

Bài tập 6: Các bài toán về nhận biết hình dạng, màu sắc

Các bài toán về nhận biết hình dạng, màu sắc thuộc trong top bài mà các bé mầm non rất thích thú khi làm. Bé có thể biết được nhiều màu sắc như: màu vàng, màu xanh, màu đỏ, màu trắng… hay các hình dạng như: hình tròn, hình tam giác, hình vuông… thông qua vạn vật thực tế mà bé thấy.

Các bậc phụ huynh có thể cho bé học các màu sắc thông qua chính những vật mang màu sắc đó. Đồng thời, các bậc cha mẹ có thể dạy bé học hình dạng qua đồ vật. Với những bài học đầu tiên về những điều quen thuộc bé sẽ dần nhớ và sẽ nhận biết, tư duy được khi gặp các màu sắc, hình mới lạ.

Dạy bé nhận biết màu sắc, hình dáng

Bài tập 7: Bài toán tư duy chơi với thẻ số

Với trẻ mầm non, ba mẹ có thể chơi cùng bé bằng cách giơ nhanh thẻ số sau đó úp xuống và đố trẻ xem đó là số mấy. Khi bé đã thành thạo hơn, bố mẹ có thể giơ nhanh 2 thẻ sau đó úp xuống và đố thẻ bên tay nào lớn hơn, bé hơn. Đối với trẻ tiểu học các bé có thể chơi theo cách khó hơn, giơ nhanh 2 thẻ sau đó úp xuống và cha mẹ đố trẻ cộng hoặc trừ số trên 2 thẻ đó.

Hoạt động này khá thú vị và đem lại hiệu quả cao, giúp kích thích khả năng quan sát, ghi nhớ, tưởng tượng và xử lý và phản xạ nhanh của trẻ.

Bài toán tư duy chơi với thẻ số hiện có trong lớp học của hệ thống trung tâm thuộc UCMAS Việt Nam. Bàn tính và Số học trí tuệ UCMAS là phương pháp học được nhiều bậc phụ huynh lựa chọn để giúp trẻ phát triển não bộ toàn diện.

Kết hợp với các hoạt động nghe tính, nhìn tính và viết số nhanh, hoạt động chơi thẻ số sẽ giúp các bé nhớ mặt bàn tính, tính toán với trí nhớ và khả năng tưởng tượng của mình. Vì vậy, các bậc phụ huynh có thể tìm đến UCMAS Việt Nam để các bé có thể học chương trình chuẩn quốc tế Bàn tính và Số học trí tuệ cũng như chơi với thẻ số để rèn luyện tư duy não bộ một cách có hệ thống và phát triển lâu dài.

Với mỗi độ tuổi, các bé nên được hướng dẫn làm các bài tập phù hợp với khả năng của mình. Quý phụ huynh có thể tham khảo các bài viết dưới đây để hướng dẫn cho con phương pháp hợp lý nhất:

Toán tư duy cho trẻ 3 tuổi

Bài tập toán tư duy cho trẻ 4 tuổi

Bài toán tư duy cho trẻ 5 tuổi

1.2. Bài toán tư duy cho trẻ tiểu học

Khi học ở lớp tiểu học các bé được tiếp cận với những con số và phép tính, bài toán ở dạng cơ bản và chưa chạm đến mức độ khó. Do vậy, khi đã học đến cấp tiểu học bé cần được dạy những dạng bài toán tư duy phù hợp hơn để cải thiện và nâng cao khả năng của bản thân.

Bài tập 1: Dạng toán tư duy tìm quy luật

Không chỉ đơn giản như học ở cấp mầm non, lên đến cấp tiểu học các bé đã được làm quen với rất nhiều các dãy số lớn lên tới hàng chục, hàng trăm, hàng nghìn… Thực tế, mỗi dãy số đều có một quy luật riêng. Việc của các bé là suy nghĩ và đưa ra kết quả chất lượng nhất.

Các bậc phụ huynh có thể cho các bé tìm hàng loạt dãy số lẻ, dãy số chẵn, dãy số cộng hoặc dãy số chia hết cho 2, 3, 4…

Tìm quy luật là một trong các dạng toán khó cho trẻ

Bài tập 2: Bài toán tư duy về phép tính

Nếu như ở lớp mầm non các bé được các phép tính cộng, trừ đơn giản thì lên tới cấp tiểu học các bé phải rèn luyện không chỉ hai phép tính này ở trình độ nâng cao mà còn dùng các phép tính thập phân, nhân, chia, khai căn bậc hai...

Các bậc phụ huynh vẫn nên áp dụng phương pháp cũ là cho các bé rèn luyện nhiều với các phép tính thông qua những bài tập cụ thể và thực tế. Chẳng hạn, mẹ hỏi bé: con có 10 cái kẹo, con chia đều cho 5 bạn thì mỗi bạn được mấy cái?...

Bài tập 3: Bài toán đố vui

Những bài toán đố vui dành cho các bé tiểu học giúp phát triển khả năng tư duy và trí sáng tạo hiệu quả. Thông thường, các bài toán tư duy đố vui có sức hút đặc biệt đối với trẻ nhỏ vì nó giúp bé học hỏi thêm nhiều điều, kích thích sự phát triển của trí não.

Chẳng hạn mẹ có thể đố bé: Con hãy cho biết cách đo độ cao của một cây (chú ý: con không thể trèo lên ngọn cây được, và cũng không được phép cưa đổ cây để đo nhé).

Bài tập 4: Các bài toán đại lượng

Thông qua việc quan sát và cầm, nắm các đồ vật và so sánh cái nào nặng, cái nào nhẹ các bé có thể biết được khối lượng của các vật đó. Các bé sẽ được học các đơn vị đại lượng như: cm, dm, mm, kg, g,...

Các bậc phụ huynh nên dạy các bé biết cách đọc, cách viết các đại lượng để khi áp dụng vào các bài toán bé sẽ đỡ bỡ ngỡ. Từ đó, bé có thể nắm được mối quan hệ giữa các đại lượng và tập chuyển đổi các đại lượng với nhau.

Ví dụ ở dạng toán này phụ huynh ban đầu có thể cho các bé chuyển đổi các phép tính đơn vị cơ bản từ (m) sang (cm), (dm) sang (mm). Dần dần phụ huynh chuyển dạy bé sang các bài toán có lời giải như: “Có một cân đĩa với hai quả cân 1kg và 2kg. Làm thế nào sau 2 lần cân, lấy ra được 9kg gạo?”. Phụ huynh hướng dẫn các bé cân như thế nào để lần 1 lấy được 3kg gạo và lần 2 lấy được 6kg gạo.

Cũng giống như lứa tuổi mầm non, các bé trong độ tuổi tiêu học cũng cần làm những bài tập đúng với khả năng của mình. Mời quý phụ huynh tham khảo các bài viết sau:

Toán tư duy logic lớp 1

Các bài toán tư duy lớp 2

Bài toán tư duy lớp 3

Các bài toán tư duy lớp 4

2. Top 3 bộ sách tổng hợp bài toán tư duy

Dưới đây là top 3 bộ sách tổng hợp bài toán tư duy mà các bậc phụ huynh có thể tham khảo cho các bé học và làm thêm để rèn luyện tư duy.

1001 bài toán tư duy

1001 bài toán tư duy là bộ sách được phát hành bao gồm tổng hợp những bài toán gợi mở tư duy và kích thích sáng tạo cho bé. Tập sách gồm nhiều bài tập ứng với các độ tuổi cũng như khả năng của từng người học.

Phụ huynh có thể tìm mua ở các hiệu sách chính thống để tìm được những quyển sách chất lượng tốt.

Bộ sách đánh thức tài năng Toán học

Bộ sách song ngữ "Đánh thức tài năng toán học" của Singapore

Năm 2015 đánh dấu sự xuất hiện của bộ sách toán của Singapore trên thị trường Việt Nam với tên gọi “Unleash the Maths Olympian in you” (Đánh thức tài năng toán học) của tác giả Terry Chew, gồm 5 tập được phân loại theo độ tuổi. Nội dung kiến thức của bộ sách được chia thành các chuyên đề, rồi đi sâu vào từng khía cạnh giúp học sinh hiểu cụ thể và toàn diện hơn.

Mỗi chuyên đề được tách thành 2 phần: phần đầu gồm ví dụ và các phương pháp giải, phần 2 là bài tập thực hành, cuối cuốn sách là đáp án và cách giải. Cách thức này giúp người học có thể chủ động tiếp cận bộ sách mà không nhất thiết phải nhờ đến sự giúp đỡ của cha mẹ hoặc thầy cô.

Bộ sách “Trò Chơi Tư Duy Não Phải”

Cuốn sách “trò chơi tư duy não phải” có tác dụng bổ trợ cho trẻ những kỹ năng như giao tiếp, khả năng quan sát, điều tiết cơ thể, sáng tạo, tưởng tượng, tri giác về không gian và nhận thức về hình dạng.

Bằng những câu trắc nghiệm, những câu hỏi kích thích tính tư duy logic, sáng tạo, những bài tập tư duy não phải sẽ giúp trẻ xây dựng kỹ năng, sự khéo léo, tính chính xác và rèn luyện tính kiên trì… Đặc biệt, cấu trúc bộ sách sẽ đi sâu về từng mảng não riêng để các bậc phụ huynh bổ trợ cho trẻ dễ dàng hơn.

Nhìn chung đây là các phương pháp học toán tư duy hiệu quả mà phụ huynh có thể dạy con tại nhà. Thế nhưng, việc tự học ở nhà qua các bài toán có thể sẽ không mang lại hiệu quả cao bởi mỗi trẻ có khả năng kiến thức khác nhau nên cần có bài giảng phù hợp với mỗi đối tượng trẻ. Chính vì vậy, các bậc phụ huynh nên đưa con đến học tại các trung tâm uy tín để con được tiếp cận những bài toán tư duy khoa học, những phương pháp tiên tiến và tối ưu nhất.

Hệ thống các trung tâm UCMAS của Việt Nam được phép giảng dạy chương trình độc quyền tại Việt Nam "Bàn tính và Số học trí tuệ" là một trong số những trung tâm giảng dạy toán tư duy uy tín nhất hiện nay. Trẻ sẽ được phát triển đồng bộ giữa não trái và não phải, giúp tăng cường khả năng phối hợp nhận thức của hại não, tăng hiệu suất của não bộ.

Thực tế, não bộ tập trung, khỏe mạnh là gốc rễ của việc thành công trong học tập tất cả các môn. Vì vậy, phương pháp học UCMAS là một trong những phương pháp hàng đầu về tư duy não bộ được các bậc phụ huynh lựa chọn cho các em.